Rusya sınırına yakın Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta yapılan NATO Liderler Zirvesinde Ukrayna’nın askeri ittifaka üyeliği için net bir yol haritası belirlenmemesi, Kiev yönetiminde hayal kırıklığına sebep oldu. İlk anda NATO üyelerinin bu tutumunu “absürt” olarak nitelendirip sert eleştiriler yönelten Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, daha sonra söylemini yumuşatarak askeri ittifaka dahil olmak için savaşmak ve hayatta kalmak zorunda olduklarını söyledi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Rusya’nın Ukrayna işgalinin başarıya ulaşmasını en kötü senaryo olarak nitelerdi.
NATO zirvesinden önce üyelik için kesin bir tarih ve yol haritası beklentisi boşa çıkan ve bu yüzden ittifaka eleştiri dozunu yükselten Zelenski, sözlerini yumuşatarak Ukrayna’ya yapılan desteğe övgü dolu sözler kullandı. Kendileri için üyelik için davetin en ideal senaryo olduğunu belirten Zelenski, yine de NATO müttefikleri tarafından açıklanan yeni askeri yardımların da sevindirici olduğunu ifade etti. Ukrayna lideri ayrıca üyelik için şartların, Ukrayna toprakları tamamen güvenli olduğu zaman oluşacağını anladığını ifade etti.
Zelenski, zirvenin ülkesi ve halkı için başarı olması isteğini dile getirerek, “Özellikle de insanlar için çok önemli olan güvenlik garantileridir. NATO yolunda güvenlik garantileri, (NATO üyeliğinin) yerine değil” şeklinde konuştu. Öte yandan dün, G7 üyesi ülkeler Ukrayna’ya güvenlik garantileri verilmesi konusunda uzlaştıklarını açıkladılar. Açıklamada, Ukrayna’ya uzun dönemli askeri destek verileceği belirtildi.
Ukrayna’ya NATO desteğini yineleyen Stoltenberg ise, Ukrayna’nın topraklarını kurtarmasını sağlamak ve Rusya’nın gelecekteki saldırganlığını caydırmak için ittifakın Kiev yönetimine desteğini sürdürmesi gerektiğini söyledi. Savaşla ilgili en büyük riskin Rusya ve Vladimir Putin’in savaşı kazanması olduğunu hatırlatan Stoltenberg, Ukrayna’nın gelecekte yolunu kendi kararıyla tayin edebileceğini ve bunun için Rusya’ya ihtiyacı olmadığını da sözlerine ekledi.
İngiltere’den ise Zelenski’ye, birçok ülkede Ukrayna’ya yardım konusunda huzursuzluk olduğunu ve bu sebepten Ukrayna liderinin NATO üyeleri hakkında yorum yaparken daha dikkatli olması gerektiğine dair uyarı geldi. Wallace, “Kongre’den bazı mırıldanmalar duyabiliriz. (Ukrayna’ya) 83 milyar dolar verdik, biz Amazon değiliz” sözleriyle Ukrayna’ya yapılan yardımların büyüklüğünü ifade etti.
Öte yandan Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, NATO Liderler Zirvesi’nde Ukrayna’ya verilen desteği eleştirerek, “NATO’nun Ukrayna’ya güvenlik taahhüdünde bulunması potansiyel olarak çok tehlikeli” dedi. Peskov, “Ukrayna’ya güvenlik garantileri verilmesi Avrupa’yı yıllar boyunca çok daha tehlikeli bir yer haline getirir” sözlerini kullandı.
NATO ile Ukrayna arasındaki ilişkileri üst seviyeye taşımak amacıyla kurulan NATO-Ukrayna Konseyi tarihinde ilk kez dün devlet ve hükümet başkanlarının katılımıyla toplandı. Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın temsil ettiği toplantıda, 31 NATO ülkesinin liderinin yanı sıra Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski yer aldı. NATO liderleri tarafından alkışlarla karşılanan Zelenski, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile İngiltere Başbakanı Rishi Sunak’ın arasında oturdu.
Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev, Ukrayna’ya silah yardımlarını arttırma kararına tepki göstererek, “3. dünya savaşı yaklaşıyor” dedi. Batı’nın “çıldırdığını” vurgulayan Medvedev, “Aptallık noktasına kadar en yüksek düzeyde öngörülebilirlik içerisindeler” ifadelerini kullandı. Ukrayna’nın muhtemelen hiçbir zaman NATO’ya kabul edilmeyeceğini savunan Medvedev, “İttifak’taki gerçekçilerin yüksek sesle söylemekten korktukları şey
de tam olarak bu” şeklinde konuştu.
Çin, NATO’nun Vilnius zirvesinde sonuç bildirgesinde Pekin için sistematik tehdit diye bahsetmesine ve ittifakın Asya Pasifik’e doğru genişleme planlarına tepki gösterdi. Çin’in Avrupa Birliği misyonundan yapılan açıklamada Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore gibi ülkelerin zirveye katılımı tepkiyle karşılanırken, NATO’nun Pekin yönetiminin pozisyonunu ve politikalarını çarpıttığı ve itibarsızlaştırmaya çalıştığı ifade edildi.
